Sinds ongeveer zes maanden d.w.z. vanaf november 2020 hou ik mij actief - en ik mag wel zeggen intensief - bezig met het maken van duurzame, betaalbare en persoonlijke kunst op gebruikt of afgedankt hout. Voor mijn omgeving was dit een nogal onverwachtse carrière "switch", al moet ik zeggen dat de term carrière "move" de lading echt veel beter dekt. Want ik ben ook nog altijd een wiskundige, een analist en zo je wilt een data scientist in hart en nieren. Maar daarnaast kan (en raak!) ik mijn creativiteit dus niet enkel meer kwijt in cijfers, formules, tabellen en grafieken maar ook op hout.
Mijn - of beter gezegd ons (want ik doe dit samen met mijn vriendin) - initiatief is tot op heden niet onopgemerkt gebleven. Ons duurzame concept hou2use heeft al de aandacht getrokken van lokale, regionale en nationale media. Of het nu de kunst die wij maken is die de aandacht trekt, of juist het duurzame karakter ervan, of de combinatie van beide, we krijgen eigenlijk louter enthousiaste en positieve reacties op ons werk. Natuurlijk raakt je dat als kunstenaar, zeker als beginnend kunstenaar, maar mijn analytisch ingestelde brein wil natuurlijk ook graag begrijpen waar die aandacht vandaan komt en op gebaseerd is.
Het mooie van kunst - en in het bijzonder een portret - maken op hout is dat je de vooral de context verft maar het object zelf niet. Zodoende staat het hout en daarmee dus ook het object vrijwel automatisch in de schijnwerpers. Dit staat in zekere zin haaks op de wat meer gebruikelijke manier van kunst bedrijven. Daar wil je juist dat hetgeen je verft de aandacht trekt. Maar bij werken op hout krijgt juist het ongeverfde de (meeste) aandacht. In zekere zin maak je hiermee gebruik van het fenomeen dat je hersenen erop getraind zijn om niet beschikbare informatie zelf zoveel als mogelijk aan te vullen. Om die reden ziet je brein al een voor jou bekend persoon terwijl je alleen nog maar iemands silhouet of schaduw ziet.
"Als onze hersenen zo simpel waren dat we ze zouden kunnen begrijpen, dan zouden wij zo simpel zijn dat we ze niet zouden kunnen begrijpen", Albert Einstein
Dit enorme vermogen om ontbrekende informatie aan te vullen is niet alleen de kracht van onze hersenen maar tegelijk ook de zwakte ervan. Want onze hersenen vullen zoveel in dat ze er ook vreselijk naast kunnen zitten. Een principe dat in talloze wetenschapsgebieden (waaronder bijvoorbeeld criminaliteit - denk aan getuigenverklaringen) maar bijvoorbeeld ook bij goochelaars, waarzeggers en illusionisten algemeen bekend is, maar tot het brein van gewone "onwetende" en "brave" burgers maar moeilijk doordringt. Zo zullen maar weinig mensen in één oogopslag zien dat de rode balkjes in onderstaande figuur in feite allemaal even lang zijn. Sterker nog: het merendeel is zelfs niet van het tegendeel te overtuigen!
Een variant op dit thema is dat je brein zeer goed in staat is om een tekst waarin een aantal letters vervangen is door gelijkvormige cijfers toch heel snel te kunnen lezen. Je hersenen passen zich ongelooflijk snel aan aan gewijzigde omstandigheden. We kunnen onderstaande tekst lezen omdat de cijfers die gebruikt zijn erg lijken op de letters die ze vervangen in het woord. Mochten de cijfers qua vorm afwijken zou het al snel minder goed leesbaar zijn.
Een ander voorbeeld: in de tekst hieronder zijn de letters van de woorden door elkaar gehusseld, maar de eerste en laatste letter van elk woord op de juiste plaats blijven staan. Doordat wij bij letters vaak klanken zoeken kunnen we de woorden vrijwel gelijk herkennen en er de juiste betekenis aan verbinden. We lezen ook niet elke letter apart en hierdoor kunnen we de tekst vaak tot onze eigen verbazing min of meer probleemloos lezen.
Een variant op dit thema is het welbekende voorbeeld van het (zogenaamd) draaiende meisje, waarbij je een overduidelijk 2-dimensionaal beeld als 3-dimensionaal ervaart enkel omdat het object (ogenschijnlijk) draait. Het plaatje hieronder lijkt een ronddraaiend meisje, maar is in werkelijkheid slechts een 2-dimensionaal beeld dat heen en weer beweegt.
Onze hersenen slagen er niet in om dit beeld tot een 2-dimensionaal beeld te reduceren. Ze maken door middel van aanwijzingen van wat ze al kennen de keuze om een 3-dimensionaal beeld te zien. De hersenen maken hierbij ook gebruik van aanwijzingen voor wat het beste past, met de klok mee of tegen de klok in. De waargenomen draairichting kan overigens per persoon - en voor dezelfde persoon zelfs per moment - verschillen.
"Two things are infinite: the universe and human stupidity; and I'm not sure about the universe", Albert Einstein
Vergelijkbare principes pas ik graag toe in mijn werk. Het zal niemand ook maar enige moeite kosten om in onderstaande portretten achtereenvolgens Rico Verhoeven, Danny Vera en Barack Obama te herkennen. Dit terwijl ze alle drie slechts zeer minimalistisch zijn geverfd. Enkel de contouren en de schaduwvlakken zijn (meer dan) voldoende om ze te herkennen en er een 3-dimensionaal beeld bij te vormen. De natuurlijke textuur en structuur van het hout - met name in het gezicht - draagt tenslotte ook bij aan de suggestie en misschien wel de overtuiging dat er sprake is van een natuurlijk persoon.
Reactie plaatsen
Reacties